Kiến thức, kiến thức dầu nhớt
Phân biệt dầu hộp số và dầu truyền động – Chuyên gia kỹ thuật giải thích chi tiết
Trong thực tế vận hành máy móc công nghiệp và phương tiện cơ giới, không ít người sử dụng thường nhầm lẫn giữa dầu hộp số và dầu truyền động. Mặc dù cùng liên quan đến truyền động cơ khí, nhưng hai loại dầu này khác biệt rõ ràng về tính năng, tiêu chuẩn kỹ thuật và ứng dụng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu đúng bản chất, tránh sai lầm gây hư hỏng thiết bị.
1. Dầu hộp số là gì?
Dầu hộp số (Gear Oil) là loại dầu bôi trơn chuyên dùng cho các hệ thống bánh răng, chẳng hạn:
-
Hộp số sàn (manual gearbox)
-
Hộp số giảm tốc công nghiệp
-
Cầu truyền động, vi sai
-
Trục láp
Các loại dầu hộp số phổ biến:
-
GL-4 / GL-5: theo chuẩn API (Mỹ), phản ánh khả năng chịu tải và chống mài mòn.
-
SAE 80W-90, 85W-140: phản ánh độ nhớt theo chuẩn SAE J306.
-
BONNOC TS220 / TS320: là dầu hộp số công nghiệp theo chuẩn DIN 51517-3 CLP.
2. Dầu truyền động là gì?
Dầu truyền động (Transmission Fluid) là tên gọi chung cho các loại dầu dùng trong hệ thống truyền lực, đặc biệt là:
-
Hộp số tự động (ATF)
-
Hộp số biến thiên vô cấp (CVT Fluid)
-
Hộp số ly hợp kép (DCT Fluid)
-
Thủy lực truyền động trong xe nâng, máy kéo
Dầu truyền động không chỉ bôi trơn mà còn đóng vai trò truyền công suất thủy lực, làm mát, chống tạo bọt và đảm bảo phản ứng chuyển số êm ái.
3. Bảng so sánh dầu hộp số và dầu truyền động
| Tiêu chí | Dầu hộp số | Dầu truyền động |
|---|---|---|
| Chức năng chính | Bôi trơn bánh răng, chịu tải | Truyền lực thủy lực + bôi trơn |
| Ứng dụng điển hình | Hộp số sàn, vi sai, cầu sau | Hộp số tự động, CVT, DCT |
| Tiêu chuẩn kỹ thuật | API GL-4, GL-5 / SAE J306 / DIN 51517 | ATF (Dexron, Mercon), CVT, DCT |
| Đặc tính kỹ thuật | Chịu cực áp (EP), độ nhớt cao | Chống tạo bọt, độ nhớt thấp hơn, truyền áp |
| Màu sắc thường gặp | Vàng sẫm, nâu đen | Đỏ, vàng nhạt (dễ phân biệt) |
| Không thể thay thế nhau | ✅ | ✅ |
4. Ví dụ minh họa thực tế
❌ Sai lầm phổ biến:
Một số thợ máy không chuyên đã đổ dầu hộp số GL-5 SAE 85W-140 vào hộp số tự động của xe tải, dẫn đến hiện tượng:
-
Xe sang số giật mạnh
-
Nhiệt độ hộp số tăng cao
-
Hỏng bơm dầu thủy lực trong hộp số AT
Nguyên nhân: Dầu hộp số GL-5 có độ nhớt và tính ma sát không phù hợp với cấu trúc hộp số tự động vốn cần chất lỏng truyền lực đặc biệt.
5. Cách chọn đúng dầu cho từng thiết bị
| Loại thiết bị | Loại dầu phù hợp | Gợi ý sản phẩm |
|---|---|---|
| Xe tải cầu sau | Dầu hộp số GL-5 SAE 85W-140 | ENEOS Gear Oil GL-5 85W-140 |
| Xe hơi hộp số sàn | Dầu hộp số GL-4 SAE 75W-90 | Castrol Manual Transmission Fluid |
| Xe con hộp số AT | ATF Dexron III, VI | ENEOS ATF Multi |
| Xe nâng điện | Dầu truyền động thủy lực | Shell Donax / Mobilfluid |
6. Kết luận từ chuyên gia
Dầu hộp số và dầu truyền động tuy cùng phục vụ truyền lực, nhưng khác nhau hoàn toàn về đặc tính kỹ thuật và mục đích sử dụng. Việc nhầm lẫn giữa hai loại dầu không chỉ giảm hiệu suất thiết bị, mà còn dẫn đến hư hỏng nặng, nhất là với hộp số tự động và hộp giảm tốc công nghiệp.
👉 Lời khuyên chuyên gia:
– Luôn đọc kỹ hướng dẫn kỹ thuật của nhà sản xuất thiết bị.
– Chọn đúng chuẩn API, SAE hoặc DIN tương ứng.
– Tuyệt đối không thay thế dầu hộp số bằng dầu truyền động và ngược lại.
